Cezaevlerinde doluluk alarmı: DEVA Partili Esen’den “İnsan onuruna uygun koşul” çağrısı

DEVA Partisi İstanbul Milletvekili Elif Esen, ceza infaz kurumlarında yaşanan kapasite sorununu Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine taşıdı. 

Esen, ceza infaz kurumlarında 1 Eylül 2025 itibarıyla 419 bin 194 kişi bulunduğunu ve bunun Cumhuriyet tarihinin en yüksek tutuklu-hükümlü sayısı olduğunu açıkladı. Ağustos ayında 6 bin kişilik artış yaşandığını, 356 bin 710 hükümlü ve 62 bin 484 tutuklunun kapasite aşımı sorununa yol açtığını belirtirken, anayasa ve uluslararası sözleşmelerin insan onuruna uygun koşulları güvence altına aldığını, Anayasa Mahkemesinin de kişisel alan yetersizliğini kötü muamele yasağı ihlali saydığını hatırlattı. Doluluk oranlarının barınma, sağlık ve hijyen koşullarını olumsuz etkilediğini, ceza infazının amacını zora soktuğunu ve kamu kaynaklarının etkin kullanımını zorunlu kıldığını vurguladı.

Cezaevlerinde kapasite aşımı oranı nedir?

Esen, ceza infaz kurumlarında 1 Eylül 2025 itibarıyla 419 bin 194 kişinin bulunduğunu hatırlatarak, resmi kapasiteye göre kapasite aşımı oranının ne olduğunu ve bu oranın hesabında hangi yöntemin esas alındığını sordu. Ayrıca, kurum bazında ayrım yapılıp yapılmadığını da öğrenmek istedi.

Cezaevlerinde kişi başına düşen yaşam alanı CPT standartlarına ne kadar uygun?

Esen, 2020–2025 yılları arasında ceza infaz kurumlarında kişi başına düşen yaşam alanının Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi (CPT) standartlarına uyum oranını gündeme taşıdı. Uyum dışında kalan kurumlar için eksikliklerin niteliği, kurum bazında sayı ve metrekare ölçüsünde nasıl sınıflandırıldığını ve bu eksikliklerin giderilmesi için hangi takvim ve bütçenin öngörüldüğünü sordu.

Kapasite kaynaklı barınma, sağlık ve hijyen sorunlarına kaç başvuru yapıldı?

Esen, son üç yıl içerisinde kapasite kaynaklı barınma, sağlık ve hijyen sorunlarına ilişkin Adalet Bakanlığına yapılan başvuru sayısını sordu. Bu başvuruların kaçında inceleme başlatıldığını ve sonuçlandırılan başvurular için ne tür işlemler uygulandığını öğrenmek istedi.

Cezaevlerindeki kapasite sorununa yönelik kalıcı çözüm planı nedir?

Esen, ceza infaz kurumlarında yaşanan kapasite sorununa kalıcı çözüm üretmek için Bakanlığın uzun vadeli yaklaşımını gündeme getirdi. Bu kapsamda, yeni cezaevi projeleri dışında öngörülen düzenleyici ve idari adımları kamuoyuyla paylaşmasını istedi.

Kapasite yatırımları ile önleyici sosyal politikalara ayrılan kaynaklar nasıl karşılaştırılmaktadır?

Esen, cezaevlerinin kapasite artırımı için yapılan yatırımlar ile önleyici sosyal politikalara ayrılan kaynakların karşılaştırmasını sordu. Bakanlığın kaynak tahsisinde nasıl bir yaklaşım benimsediğini öğrenmek istedi.