Sık Sorulan Sorular

“Bizim kurucularımızın önemli bir kısmı daha önce siyaset yapmamış, ilk defa bizimle beraber siyasete başlayan insanlar. Kadromuz herhangi bir partinin devamı ya da herhangi bir partiden ayrılmış bir kadro değil. Tamamen yeni oluşturulmuş bir kadro. Deva Partisi, çok geniş temsil gücü olan bir kurucu heyetle ve gönüllülerle beraber kuruldu.

30 yaşın altında 16 kurucumuz var. Bu, diğer partilerle kıyasladığımız zaman çok yüksek bir oran. Gençlerimiz mevcut siyasi düzenin tümünü reddediyorlar, yepyeni şeyler görmek istiyorlar. Parti tüzüğümüzde kadınlar için yüzde 35’lik bir kota var. Genel Merkez Başkanlık Kurulumuza baktığımızda 20 Genel Başkan yardımcımızdan 7’si kadın. Hem Genel Merkez Yönetim Kurulunda, hem de Genel Merkez Başkanlık Kurulunda yüzde 35 kotamızı tutturmuş durumdayız. Kuruculara baktığımızda 27 kadın kurucumuz var. Bundan önceki bütün siyasi partilerin kuruluşuna bakın. Bu kadaryüksekorandakadınkurucusuolanbaşkabirpartiyepekdenkgelmezsiniz. İlkdefabirsiyasi partide engelli kotasını biz getirdik. Partimizin yönetim kademelerinde yüzde 1 engelli kotamız var.

Deva Partisi’nin 90 kişilik kurucular kurulunun ortak düşüncesi, ortak paydası ne ise bu parti o. Herkesin farklı konularda düşünceleri olabilir. Farklı konularda kendi eğilimleri olabilir, ama partimizin amacı bir mutabakat zemini ve ortak payda oluşturmaktır. Bizim kurucularımıza baktığınızda, daha önceki geçmişlerine de baktığınızda, siyaset yelpazesinin her kesiminden insan var. Biz parti programımızı da, tüzüğümüzü de ortak bir payda yakalamak üzere oluşturduk. Dedik ki: Eğer bu ortak paydayı biz oluşturursak ve partinin programı, politikaları bu 90 kişinin ortak paydasını yakalayan politikalar olursa, bu bir sonraki aşamada toplumumuzun da farklı kesimlerinin üzerine mutabakat kurabileceği bir zemin haline gelir.”

“Siyasi yelpazenin tam ortasında ana akım bir partiyiz. Bizim başlattığımız bu siyasi hareket siyasi yelpazenin tam ortasında ve ana akım bir siyasi hareket. Nasıl nehrin gövdesi, ana akımı olursa, bizim de amacımız siyasi yelpazenin ortasında ve ana akım bir siyasi hareket olmak.

Ana akım bir siyasi hareketin hiç kimseyle gerginleşme, kutuplaşma lüksü olamaz. Biz bir tarafı karşımıza alıp bu taraftayız sen bu taraftasın diyemeyiz. Bizim partimizin kuruluşunda böyle bir şey yok. Biz herkesle diyalog kurmak isteriz. Tabii ki diyalog kurmak isteyen herkesle. Biz hep kapısı açık, kulağı açık dinleyen taraf olacağız. Herkesle her şartta konuşmaya hazır olacağız. Yeter ki muhataplarımız da konuşmaya hazır olsun. Türkiye'nin ihtiyacı bu. Türkiye'nin ihtiyacı bir başka sıradan muhalif parti değil. Siyasi yelpazenin kıyısında köşesinde bir siyasi parti de değil. Ülkenin içinde bulunduğu şartlar bize ciddi bir sorumluluk yükledi. Bir toplumsal sorumluluk ve ahlaki sorumluluk yükledi. Onun için bu yolu seçtik.”

“Biz yeni bir siyasi partiyiz ve şu anda kendi kimliğimizi inşa ediyoruz. Kendi özgün siyasi kimliğimizi, başka hiçbir siyasi partiye benzemeyen yepyeni bir siyasi parti kimliği inşa ediyoruz şu anda. Bunu inşa ederken bizim herhangi bir ittifaktan bahsetmemiz çok büyük hata olur. Biz halkımızın üzerinde ittifak kuracağı bir siyasi partiyi inşa etme aşamasındayız.

Şu an gündemimizde ittifaklar yok. Seçim şartlarında ittifak kararları alınır. Şu aşamada ittifaklardan bahsedersek özgün kimliğimiz olamaz.”

“Partimiz kurulduktan hemen sonra bir banka hesabı açtık. Web sitemize girince bir bağış yapın butonu var. Bu butona basınca da bir banka hesap numarası çıkıyor. Bağış yapmak isteyen vatandaşlarımız da oraya bağış yapıyor. Yasa gereği bir kişi yıllık en fazla 66.800 Liralık bağış yapabiliyor bir partiye. Oraya uyarı konuldu, bu rakamdan daha fazla olmasın diye. Kredi kartı ile bağış imkânını da sağladık. Partinin geliri tamamen vatandaşlarımızın bağışları. Seçime gireceğiz; o seçim sonucundan sonra Hazine’den yardım almaya başlayacağız. Şu anda partimizin finansmanı tamamen vatandaşlarımızdan gelen bağışlardan sağlanıyor.”

“Üç konu var; özgürlük, yargı ve kurumlar.

Bu özgürlük ortamını oluşturmak tamamen siyasi irade meselesi. Bir parmak şıklatmaktır o kadar. Gazetecilerimiz, köşe yazarlarımız bundan sonra özgürsünüz. İstediğinizi yazın. Şiddeti teşvik etmedikten sonra, nefret pompalamadıktan sonra, evrensel hukuk kuralları çerçevesinde özgürce yazın, çizin. Biz artık size karışmayacağız. Bu kadar basit. ‘Düşünce suçu ’sebebiyle hapiste kim varsa çıksın. Birinci konu bu. Özgürlük yoksa, hukuk yoksa, ekonomi olmaz.

İkincisi yargı meselesi. Yargının bağımsız çalışması. Yargıda tabi yapısal ve derin sorunlar var ama yönetim tarzı üslubu da çok önemli. Yargıdaki sorunların en az yarısının çözülmesi bir parmak şıklatmak kadar kolay. Diyeceksiniz ki, arkadaşlar biz artık iktidar olarak yargıya talimat vermeyeceğiz. Telefon açmayacağız. Size not göndermeyeceğiz. Pusula göndermeyeceğiz. Evrensel hukuka bakın. Anayasaya bakın. Kanunlara bakın. Bir de vicdanınızın sesini dinleyin, istediğiniz gibi karar verin. Bunu dediğinizde zaten onlar da işlerini iyi yapmak isterler. Yapısal sorunlar ise yani yargının bağımsız ve tarafsız olamaması; bunları anayasal değişikliklerle çözmek gerekiyor. Yapısal taraf biraz daha vakit alır.

“Televizyon kanallarının, gazetelerin ve haber sitelerinin önemli bir bölümü iktidar partisinin kontrolüne girdiği için ve tamamen iktidardan yana yayın yaptıkları için önemli ölçüde izleyici kaybına uğradılar. Şu andaki gazetelerin tirajlarına bakın, şu andaki televizyon kanallarının izlenme oranlarına bakın. Bir de güvenerek izliyor mu insanlar, ona bakın. Türkiye’deki toplam televizyonların erişim sayısıyla YouTube’un erişim sayısı aşağı yukarı eşitlendi, çok yakın. Neredeyse günde bir defa televizyon izleyen insan sayısıyla YouTube’da video izleyen insan sayısı birbirine eşit.

Siz bir tarafı tek ses haline getirdiğinizde insanlar doğruları, gerçekleri başka alanlarda aramaya başlıyorlar. İnsanların bir kısmını sürekli olarak etki altında tutabilirsiniz, bu mümkün, ama insanların tümünü sürekli olarak etki altında tutmak mümkün değildir. Mutlaka alternatif mecralar oluşur, işin doğal akışında oluşur. Bu alternatif mecralar yaygınlaştıkça, iktidarın bu mecraları kontrol altına alma isteği de artıyor. Şimdi bu alternatif mecralar yaygınlaşıyor diye onları da kontrol altına almak ve tekelleştirmekle ilgili ağır düzenlemeler getiren bir kanun çıkarttılar. Televizyonlar, gazeteler yetmedi, şimdi sosyal medyayı da daha fazala nasıl sıkıştırabiliriz, sosyal medyadaki en ufak adımı nasıl suç haline getirebiliriz, suç unsuru olarak tanıtabiliriz; şu anda bunun çalışmalarını yapıyorlar.

Türkiye’nin uluslararası sıralamalarda geldiği yerlere bakın: Bütün demokrasi sıralamalarında en aşağı sıralara doğru iniyoruz, demokrasi kalitesinde aşağı doğru iniyoruz, hukukun üstünlüğü sıralamasında aşağı doğru iniyoruz, özgürlükler sıralamasında aşağı doğru iniyoruz, medya özgürlüğü sıralamalarında aşağı doğru iniyoruz. Şöyle diyelim: Otokratikleşme eğilimlerinin oldukça yüksek olduğu ve otokrasi trendinin kötüye doğru gittiği bir ülke Türkiye. Ancak unutmayalım ki, kötünün kötüsü var. Ülkemizde en azından hala seçimler yapılıyor. İşte geçen sene seçim oldu memlekette. Bana soruyorlar, demokrasi ne durumda diye. Ben de diyorum ki ölmedi, nefes alıyor. Yani hala hayatta, ama hasta, çok hasta.”

“Tutuklu yargılanmanın prensip haline gelmesi asla kabul edilemez. Tutuklu yargılamanın şartları kanunda açık; ancak mahkeme kararlarına baktığımızda maalesef buna uyulmadığını, keyfi tutuklamaların sıkça yapıldığını görüyoruz. Tutuklu yargılamanın alternatifi olan adli kontrolle ilgili pek çok metot var. Bu işler ile ilgili artık teknoloji de çok ilerledi gelişti. Bugün tutukluluğun istisnai bir işlem olması lazım. Tutuksuz yargılanmanın, olması gerektiği gibi asıl süreç olması lazım.

Bunun yöntemi bulunabilir. Yeter ki o irade olsun, yeter ki bizim yargımız bağımsız çalışabilsin. Güçler ayrımı Türkiye'de tam işlemediği için yargıya olan güven de çok düşmüş durumda. Bu olmayınca da yapılan her türlü yargı işlemine maalesef kuşkuyla bakılıyor. İnsanlar tutuklanıyor kuşkuyla bakılıyor, insanlar serbest bırakılıyor yine kuşkuyla bakılıyor. Acaba niye serbest bırakıldı, acaba ne tür ilişkiler çalıştı orada. Hukukun üstünlüğü ilkesi egemen olmadan, ülkemizin hiçbir alanda toparlanması mümkün değil. Sorunlar sadece büyüyecek, ekonomik sorunlar da büyücek, toplumsal sorunlar da büyüyecek. İnsanların bu ülkeye aidiyet hissi azalacak.”

“Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararlarının bağlayıcılığı var. Türkiye Avrupa Konseyi'nin üyesi ve Avrupa Konseyi’nin pek çok mekanizmasının uygulanacağına ilişkin imza atmış, uluslararası taahhütte bulunmuş bir ülke. Dolayısıyla AİHM kararlarının Türkiye'deki yargı sisteminin üzerinde bir bağlayıcılığı var. Şimdi ‘Ben bunu tanımıyorum, dinlemiyorum. Avrupa zaten bizim düşmanımız. Onlar bizim hayrımızı istemezler ’tutumu kabul edilebilir bir tutum değil. Ya sistemden tamamen çıkacaksınız; “Bu değerler, bu ilkeler bana dar geldi, beni çok bağlıyor. Evrensel nitelikte bir insan hakları yaklaşımı, demokrasi anlayışı, hukukun üstünlüğü... bunlar bizim için önemli değil. Çıkalım bu sistemden tamamen, kapatalım ülkeyi, bildiğimiz gibi yönetelim” diyeceksiniz ya da kararlara uyacaksınız. Sistemden çıkış da bir tercih ama ülkenin sonunda gireceği karanlığı da görmek lazım. Dolayısıyla bizim uluslararası yükümlülüklerimiz önemlidir. Hiç kimse kendini hukukun üstünde, kuralların üstünde görmemeli. Öyle olduğu anda ülke bir felaketten başka bir felakete sürüklenir.”

“Biz, DEVA Partisi olarak kadına yönelik şiddetle mücadelede Türkiye’nin imza attığı bütün uluslararası anlaşmaların arkasındayız. İstanbul Sözleşmesi kesinlikle muhafaza edilmelidir.

İstanbul Sözleşmesi, Avrupa Konseyi kapsamında yapılan bir sözleşmedir. Biz Avrupa Konseyi’ne tam üyeyiz. Bu anlaşma 2011'de yapıldı. Bu anlaşma kadına karşı şiddet ve aile içi şiddetin önlenmesine dönük uluslararası bir sözleşme. Herkesin okumasını istiyorum bu sözleşmeyi. Yanlış yapmışız denilen ne var? İnsanı merkeze alacak şekilde bakmanız lazım. İstanbul Sözleşmesi, tamamen kadını şiddetten korumaya odaklı bir sözleşme. Bu ülkede her gün bir başka kadın cinayetiyle uyanıyoruz. Yazıktır, günahtır. Fakatı, aması yok bu işin.

“Tarikatlar bu coğrafyanın yüzlerce yıllık geçmişinden bugüne gelen bir kültür, bir gerçek. Biz insanlarımızın inançlarının, ibadetlerinin tam bir özgürlük çerçevesi içerisinde olması gerektiğine yürekten inanıyoruz. İnanç hürriyeti, inancının gereğini yapma hürriyeti, ibadet hürriyeti, aynı zamanda örgütlenme hürriyeti, bunlar çok temel hürriyetler ve partimizin programında bunlarla ilgili bizim görüşümüz çok net. Öte yandan yakın tarihimizde de gördüğümüz gibi bu tür yapılanmalarla ilgili de çok yanlış örnekler de var, dolayısıyla vatandaşlarımızın dikkatli olması lazım. Bu yapılarda iyi niyetli, gerçekten bir tasavvuf bakışıyla yapılan çalışmalar konusunda diyeceğimiz hiçbir şey yok. Hürriyetler çerçevesinde, özgürlükler çerçevesinde bakılması gereken bir konudur bu. Ama yanlış örneklerden de toplum olarak ders almamız gerekiyor ve dikkat etmemiz gerekiyor. Bu yapıların daha şeffaf daha açık bir şekilde faaliyet göstermeleri ve de daha denetlenebilir olmaları gerekiyor. “

“Temel ilkelerimizi partimizin kuruluş gününde açıkladık. Dinimizin kutsallarını günlük siyasete alet etmeyeceğiz, siyasi amaçla asla kullanmayacağız dedik. Bizim kurucularımız toplumun her kesiminden gelen insanlardan oluşuyor. Ortak değerler, aynı zamanda ortak ahlaki değerler etrafında, evrensel ahlaki değerler etrafında buluşmuş bir ekibiz.

Dinimizin de değerlerine baktığınızda, evrensel kabul edilmiş değerlerle büyük bir örtüşme var. Konuştuğunuzda doğruyu söylüyorsanız, bu dünyanın her yerinde iyi bir ahlaki duruştur. Peygamberimiz henüz Peygamberlik görevi kendisine verilmeden Muhammed-ül Emin olarak biliniyordu. Emin bir insan olmak o günün toplumunda da çok önemliydi. İslamiyet henüz daha gelmeden emin bir insan olmak önemliydi. Biz biraz böyle bakıyoruz. Biz dinimizin kutsallarının siyasete alet edilmesine, oy toplamak için kullanılmasına karşıyız. Belli kesimlerin dini hassasiyetlerini istismar ederek o kesimlerin oyunu almaya çalışmaya da karşıyız.

“Hükümetin hiçbir yargı kararına bağlı olmadan, bir belediye başkanını görevden alıp yerine atanmış bir kişiyi koymasına, ilkesel olarak karşıyız. Bağımsız ve tarafsız yargı yaptığı soruşturmada ciddi suç unsurları bulduysa yargı kararı kesinleşmese bile hâkim tedbiren belediye başkanının görevden almasını talep edebilir. Bizim mevzuatımızda açık bir konu var; seçilmiş bir sürü belediye meclis üyesi var, onlardan biri geçici olarak niye düşünülmüyor da hükümetin tek taraflı atadığı bir kişi oraya kayyum başkan olarak atanıyor? Bunlar ciddi soru işaretleri.

“Kürt sorunu, tamamen demokrasi, insan hakları ve özgürlükler çerçevesinde ele alınmalı. Bu konudaki tavrımızı programımızda açıkça belirttik. DEVA Partisi olarak, vatandaşlarımızın taleplerinin rahatlıkla tartışılacağı demokratik zemini inşa etme ve onların özgürlük alanlarını genişletme yükümlülüğümüz ve sorumluluğumuz var. Ülkemizin huzuru ve barışı için ‘ama’sız, pazarlıksız bir anlayışla haklar ve özgürlükler konusunda açık bir tutumla yaklaşmak ve bunları tanımak zorundayız. 'Hakkını vermek ’bile yanlış bir cümle. Zaten onun hakkı. Devlet olarak sen o hakkı tanıyacak ve garanti edeceksin.

Biz bu konuya tamamen hak ve özgürlükler açısından bakıyoruz. Yani insanlarımızın temel hak ve özgürlüklerini doyasıya yaşaması ve bunun da garantörünün devlet olması, devletin bu teminatı vermesi gerektiğine inanıyoruz. Böylece terör örgütünün elinden tüm istismar alanlarını çekip almalıyız. Bu hak ve özgürlüklerin olduğu gibi tanınması, hiçbir pazarlığa malzeme yapılmaması gerekir. Bazen vatandaşlarımızın hakları terör ile aynı pakete konuyor, harmanlanıyor, pazarlık konusu yapılıyor. Bunlara kesinlikle karşıyız. Daha önceki dönemlerde bu oldu. Yani örgütle müzakereler zeminine çekildi biraz bu iş. Hakları terör meselesiyle pazarlık haline getirdiğinizde, örgüt dönüp vatandaşlarımıza diyor ki, 'Ne hakkınız varsa onu ben sağladım. Silahlı mücadele vermesem bunları da göremezdiniz ’diyor. Niye ellerine böyle bir enstrüman verelim ki? Türkiye’nin geleceğinde PKK gibi anakronik bir örgüte yer yok.

“Biz hukuk devletinden yana olan bir siyasi partiyiz. Eğer bir siyasi parti Anayasanın ilgili maddelerine ve siyasi partiler yasasına göre kurulduysa, seçim yasalarına göre seçime girip şu anda mecliste temsil ediliyorsa, yapacak bir şey yok. Halkın iradesine saygı duymamız gerekir. Eğer suç unsuru taşıyan konular varsa yargı da bağımsız ve tarafsız bir biçimde bunun gereğini yapmalıdır.

Şu anda Türkiye’deki siyasetin bir ötekileştirme ihtiyacı var. İktidara şunları sormak lazım: Geçen seneki haziran yerel seçimlerinden önce kırmızı bültenle aranan Osman Öcalan’ın TRT’ye, bir devlet kanalına, çıkartılıp konuşturulmasını nasıl izah edecekler? Tam seçim öncesi İmralı'yla temasa geçip de İmralı‘dan destek mesajları, mektuplar ortaya koymaya ne diyeceksiniz? Burada HDP’den bahsetmiyoruz. PKK terör örgütünden bahsediyoruz. İşine gelince PKK terör örgütü ile bu tür ilişkiler, işine gelmeyince bir partiyi öteleme iteleme.

Tutarlı olmak ve milletin iradesine saygı duymak lazım. Hukuk devletine yakışır biçimde hareket etmak lazım. Terör örgütüyle de sonuna kadar mücadele etmek lazım. En ufak bir taviz olamaz burada.”

“Dış politikada en önemli güç, sözün gücü. Bu, itibarla gelen bir güç. Eğer doğru yerde durduysanız sözleriniz kıymetli hale geliyor. Biz bunları yaşadık. İyi bir diplomasi geleneğimiz var. İyi diplomasi, ekonomik başarı ve siyasi iradeyle birleştiğinde Türkiye’nin inanılmaz bir gücü oluştu. Biz pek çok konuda arabuluculuk yaptık. Daha sonraları, o itibar maalesef çok kötü kullanılmaya başlandı. Darlaştırılmış siyasi ve ideolojik amaçlarla kullanılmaya başlandı. Özellikle de yakın coğrafyada kullanıldıkça aleyhimize işlemeye başladı. Bizim en önemli prensibimiz başka ülkelerin iç siyasetine karışmamaktı. Eğer iç siyasete müdahil olursanız, hele hele göstere göstere müdahil olursanız bunun olumsuz sonuçlarının olması kaçınılmazdır. Dar bir ideolojik amaçla ülkenin çıkarlarını riske atıyorsanız bunun masaya yatırılması lazım.

Suriye’de bizim yapacağımız sınırlarımızı ve çıkarlarımızı korumak. Sınırları korumanın yolu biraz ötesinden hat çekmekse yapmak zorundayız. Bize karşı Suriye içinde birçok grup oluştu. İnsani açıdan baktığımızda, ilave göç akımları olduğunda halkın korunması, sağlık ve eğitim gibi ihtiyaçlarının görülmesi için de bir güvenli alan oluşturulması önemlidir. Ama ‘Türkiye’nin bunun ötesinde gizli bir ajandası var ’algısı olursa yalnızlaşırız.”

“Suriye’de iç barış ve güvenlik sağlanmadan; Suriye sürdürebilir bir yönetim sistemine kavuşmadan Türkiye’deki Suriyelilerin kendi ülkelerine dönmeleri mümkün değil. Ne insanlık gereği mümkün, ne de uluslararası hukuk karşısında mümkün. Bu ancak gönüllü bir geri dönüş olmak zorunda. Bu hem insanlık gereği, hem uluslararası hukuk gereği. Bu gönüllü geri dönüş de, ancak Suriye’de şartların normalleşmesiyle mümkün. Biz bu normalleşme sürecine katkı vermeliyiz.

“Türkiye’nin bu sistemle, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ile devam etmesi mümkün değil. Biz onun için güçlendirilmiş parlamenter sistem diyoruz. Eskiye dönüş şeklinde değil. Çünkü eski sistemin de bir sürü problemi vardı.

Güçlü parlamenter sistem partimizin kurumsal taahhüdüdür. Biz güçlendirilmiş bir parlamenter sistemden yanayız. Yani Cumhurbaşkanının ağırlıklı olarak temsili yetkilere sahip olduğu, tarafsızlığıyla bütünleştirici ve güven verici işlevinin bulunduğu, güçler ayrımının olduğu, denge kontrol mekanizmalarının gayet güzel tasarlandığı ve parlamentonun da sistemin tam merkezinde olduğu, parlamentonun yasama ve aynı zamanda denetleme gücünü de kullanabildiği bir sistemden yanayız. Bunun ana kodlarını, ana esaslarını parti programımızda açık bir şekilde ortaya koyduk. Ve yeni bir anayasa çalışması için de startı vermiş durumdayız. Türkiye’nin yepyeni bir anayasaya ihtiyacı var.

Şunu da vurgulamak gerekir ki, bazen suçu sistemde aramak kolay bir çıkış oluyor. Aslında Türkiye iyi yönetilirdi de işte bu sistem yüzünden kötü gidiyor; öyle değil. Hem sistem güzel olacak, hem de yönetim tarzı, üslubu çok çok önemli. Yani demokrat bir üslupla, demokrat bir tarzla, başkalarını dinlemeye, başkalarının görüşünü almaya açık bir tarzda Türkiye’nin yönetilmesi gerekiyor.

“Susturulmuş akademisyenlerden iyi bir bilimsel çalışma beklenemez. Akademisyenler ülkenin en kıymetli varlıkları. Eğer özgür düşünce diyorsak, bilim diyorsak, bilimsel üretim diyorsak bunu akademisyenler yapacak. Baskı altına alınmış, susturulmuş bir akademisyenden iyi bir bilimsel çalışma bekleyemezsiniz.

İyi bilimsel çalışmalar ancak özgürlüğü yaşayan, rahat düşünebilen, sınırsız düşünebilen, ruhu, beyni ya da vicdanı hiçbir şekilde kısıtlanmamış insanlar tarafından üretilir. Eğer üniversitelerimiz dünya sıralamalarına girsin diyorsak, bilimsel makale sayısı açısından dünya sıralamalarına girmek istiyorsak, Türkiye’de dünyaca bilinen bilim insanları olsun istiyorsak, Türkiye’den bu topraklardan yetişmiş daha çok Nobel ödüllü insanlar olsun istiyorsak, akademisyenler en çok özgür bırakmamız gereken insanlar doğrusu. Bırakalım istediklerini düşünsünler, istediklerini söylesinler. Fikir zenginliğinden korkmamak lazım. En ufak bir eleştirel görüşü virüs olarak görmek, öyle yaklaşmak açıkçası bu ülkeye yazık etmek demek.”

“Dış politika dar ideolojiyle yürütülen bir alan olamaz. Ülkenin topyekûn çıkarı neyse dış politika odur. Programımızın dış politika bölümünü üç eski Dışişleri Bakanlığı müsteşarımızın ve 6-7 çok deneyimli büyükelçimizin görüşlerine başvurarak, düşünce kuruluşları ve çok iyi üniversitelerimizden çok donanımlı akademisyenlerimizden oluşan 20-25 kişilik bir ekip yazdı bir araya gelerek yazdı. Programımızın dış politika bölümü bir ortak akıldır, çok sağlam bir duruştur. Ortak akıl çok önemli bir ilkedir, ister dış politika olsun, ister ekonomi olsun, ister iç siyaset olsun.

Bir yanlış bir başka yanlışla düzeltilmez. Yani mütekabiliyetten anladığımız şu olmamalı: Onlar yanlış yapıyor, biz de burada yanlış yaparız. Böyle bir şey kabul edilemez. Ne yapılmalı? Bunların hepsi müzakere yoluyla ve karşılıklı konuşarak, ama ortak ilkeler, değerler etrafında müzakere ederek bunların hepsi çözülebilecek konular. Yeter ki biz önce kendimizi güçlü hissedelim ve hiç kimse de Türkiye’yi bir tehdit olarak görmesin; bakın bu da çok önemli. Yani biz iç siyasete böyle tabiri caizse biraz moral vermek, gaz vermek adına söylediklerimiz, Türkiye’de şu anda yönetimin söyledikleri, yaptıkları dışarıdan bakıldığında bir tehdit unsuru olarak görülebiliyor ve başka ülkeler Türkiye’yi bir tehdit unsuru gördüğü anda olacak işler olmaz hale gelebiliyor.”

“Türkiye’ye yapılan ekonomik operasyonun en büyüğü kötü yönetim, akıl dışı, bilim dışı, rasyonalite dışı ve tamamen popülizme dayalı ekonomi uygulamalarıdır. Ben adına politika bile diyemiyorum, çünkü politika değil, birbiriyle tamamen tutarsız adımlar. Operasyonun en büyüğü kötü yönetim.

Siz bünyenizi sağlam tuttuktan sonra dışarıdan ne yaparlarsa yapsınlar etkisi olmaz. Bünye zayıf ki ekonomi dalgalanıyor. 2008-2009 ekonomik krizinde bütün dünya dalgalanırken, yanı başımızdaki Avrupa Birliği’nde çöküş yaşanırken, Yunanistan iflas etmişken, İrlanda, Portekiz, İspanya, İtalya, hepsi borç ödeme güçlüğü çekerken Türkiye sapasağlam ayaktaydı. 2010’da biz yüzde 8,4 büyüdük, 2011’de bir yüzde 11.2 daha büyüdük; nasıl yaptık? O zaman kötü yönetilseydi, Avrupa’daki krize benzer krizi de Türkiye yaşardı. Ondan sonra o gün hükümet çıkar derdi ki, ya ne yapalım, bütün Avrupa, işte dış dalga geldi bizi de vurdu ne yapalım? İşte dış güçlerin oyunu. O kadar kolay ki dışarıya suçu atmak. Siz önce kendi ödevinizi yapın, bünyenizi sağlamlaştırın, savunma mekanizmalarını kurun, ondan sonra dışarıdan kim ne operasyon çekerse çeksin. Suçu niye başkasına atıyorsunuz ki? Siz gol yiyorsunuz, ondan sonra vay işte bize gol attılar. Golü yeme canım, sağlam dur.

Türkiye'nin yaşadığı problemlerin temelinde yönetim krizi var, Türkiye kötü yönetiliyor. Kötü yönetimin en önemli unsurlarından biri yetkin, ehliyet, liyakat sahibi insanların, gerçekten işi bilen ve aynı zamanda dürüst olan insanların sayısının devlet yönetimi yapısında hızla azalmış olması. 2011 seçimlerinden sonra, yani üçüncü dönemden itibaren liyakatten öte sadakat ön plana çıkmaya başladı.

Bir diğer önemli neden de kararların istişare yapılmadan, temel kurumlar işletilmeden tek bir merkezden alınması. Dar bir çevre ve nihayetinde tek bir karar makamı, tek bir kişi tarafından pek çok önemli kararın verilmesi. Böyle tek bir merkezden, tek bir merciden yönetilemeyecek kadar büyük bir ülke Türkiye. Bu kadar büyük bir ülkeyi böyle yönetmeye çalışırsanız ne olur? O ülke gittikçe küçülmeye başlar, daralmaya başlar.”

“Türkiye’nin öncelikle doğru bir ekonomi programına ihtiyacı var. Yani orta vadeli en az üç yılı kapsayan detaylı bir ekonomi programına ihtiyacı var. Önce biz düzgün işler yapacağımızı, ekonomi ile ilgili kurumları tekrar ayağa kaldıracağımızı ortaya koyacağız ki, güven sağlayacağız ki kaynağı sağlayabilelim. Kaynak illa IMF'den gelmek zorunda değil. Bugün Türkiye güvenilebilir bir ülke olsa piyasalarda eksi faizle para var. Ben o eksi faizli parayı alırım. Ama bunun için güvenilir, itibarlı bir ülke olmamız lazım. Güven ve itibar olmayınca ekonomi yönetiminin işi çok zor.”

“Devletin gücü gösterişten gelmez, sözünden gelir. İsraf haramdır değil mi? Şu anda Türkiye’deki tablo ne, yani israf yoktur diyebiliyor musunuz? Bugün eğer ekonomi bu hale geldiyse bunun en önemli sebeplerinden birisi de israftır. Yani itibardan tasarruf olmaz derken her alanda israf çoğalmıştır Türkiye’de. Halbuki devletin öncelikle örnek olması lazım. Devletin gücü gösterişten gelmez, devletin gücü sözünden gelir, itibarlı olmaktan gelir. İstediğiniz kadar paranız olsun, istediğiniz kadar askeri gücünüz olsun, eğer itibarınız yoksa bunun değeri sınırlıdır. Ama sözün gücü önemlidir, yani söylediğiniz eğer etkili oluyorsa, hiç silah kullanmadan, para kullanmadan dünyada sonuç alabiliyorsanız, savaşan tarafları barıştırabiliyorsanız, kadınların, çocukların, sivillerin ölmesi için sadece sözle, diplomasiyle müdahale ederek olaya hâkim olabiliyorsanız, dünyanın belki ekonomide sıralamada 17’nci, 18’inci ülkesiyken etkinlikte, sözün gücünde ilk 3’e girebildiyseniz budur sonuç. Biz bunu bir dönem yaptık. Ekonomik ve askeri gücümüzün çok daha üzerinde bir etki alanı oluşturduk dünyada.”

“Yolsuzlukla mücadele şeffaflıkla sağlanır. Bir ülkenin yönetiminde şeffaflık çok temel bir ilke. Bunun hemen yanında da kural bazlı yönetim geliyor. Kamu İhale Yasası ilk çıktığı günden bu yana 180’den fazla değişikliğe uğramış. Kaldı ki şu anda yapılan işlerin çoğu normal ihale şartlarıyla değil de sıra dışı bir kanun maddesi var, o maddeye göre yapılıyor.

Türkiye'de şu anda siyasetin finansmanını sağlayan, yolsuzluk diye ya da israf diye tanımladığımız alanın aşağı yukarı üçte ikisi imar rantlarından oluşur. Zaten inşaat sektörü ilerlerken sanayinin durması, buradaki kontrolsüz ve kuralsız dağıtılan ranttan oluşmuştur.

Bu bir gerçek ama bunların hepsini ben bugün söylemiyorum. Bakın 5 sene önce söylediğimiz konular bunlar. 5 senedir mesele yaptığımız konular. Çok uğraştık, maalesef olmadı. Elimize fırsat geçtiği ilk anda yapılacak iş ve kamu yönetiminde ve siyasetin finansmanında şeffalık ve siyasi etiğin sağlanması. Şeffaflık ve yolsuzlukla mücadele stratejisi, kanun maddeleri hepsi hazır. Yeniden mücadele etmek için hazırız.”

“İster üçüncü köprü olsun ister yeni havalimanı olsun ister Osman Gazi Köprüsü olsun; bunlar Türkiye’nin ihtiyacı olan projeler. Biz bu büyük projeleri destekliyoruz ve ülkenin ihtiyacı olduğunu

düşünüyoruz. Ancak bu projeler ihale edilirken şeffaf süreçler işlemedi. Daha çok davet usulü; sen, sen, sen gel bize teklif ver yapıldı. Dolayısıyla rekabet oluşmadı. Bu projeler pahalıya mal oldu. Sadece yapılırken değil aynı zamanda yıllara sari ödemeleri açısından da maliyeti çok yüksek projeler oldu.

“Özelleştirmede mutlaka rekabeti, fırsat eşitliğini ve yarışmayı devam ettirecek bir perspektif şarttır. Eğer tekel durumundaki bir kurumu devletten alıp özel sektöre verip ona da özel para kazanma alanı açıyorsanız, bunun adı özelleştirme değildir. Bunun adı başka bir şeydir. Fırsat eşitliği ile rekabetle yapılması lazım. Şu anda dünyada özellikle teknolojide en başarılı kuruluşların hepsi özel sektör. Teknolojide en başarılı 20 şirket arasında bir tane devlet kuruluşu var mı? Yok. Tamamı özel sektör. Çünkü özel sektörün dinamizmi çok önemli. Fırsat eşitliği ve rekabetle yürütmeniz lazım ki özel sektör çalışsın. Kimseye iltimas yapılmayacak ve kurallar içerisinde yarışılarak en iyisine ulaşacak. En iyi nedir? En iyi hizmeti, en iyi malı, en ucuza üretip halka sunmaktır. Devletin amacı bunun olmasını sağlamaktır.”

“Ekonomiyle ilgili kurumların ayağa kalkması 1 aydır. Ama ondan sonra ileriye doğru, en az 3 yıllık bir ekonomik program gerekir. Para politikası, maliye politikası, makro ihtiyati tedbirler, yapısal reformlar, ondan sonra da onun icrası başlar.

İyi bir ekip geldi, güvenilir bir ekip geldi ve bu ekonomik programla bu ülke toparlar diye kanaat oluştuğu anda zaten yatırım da gelmeye başlar, piyasa canlanır. O güven ışığını bulduğu anda yatırımcı hemen yatırım yapmaya başlar. Geleceği öngörüp bugünden doğru adım atan insanlardır yatırımcılar. Gelecekte düzelme sinyalini gördükleri anda bugün yatırım başlar, bugün istihdam başlar.”

“Bizim önem verdiğimiz ekonomide ana ilkeler var; nedir? Ekonomi yönetiminde öncelikle kurumları önemsiyoruz ve kuralları önemsiyoruz ve aynı zamanda hem özel sektörün etkili olmasını, özel sektörün gerçek anlamda rekabet içerisinde işini yapması gerektiğini düşünüyoruz, ama devletin de düzenleyici ve denetleyici rolünün, gücünün de olduğu gibi ortada olmasını önemsiyoruz. Yani fırsat eşitliği burada çok çok önemli. Böyle kayrılmış özel şirketler oluşturmak ya da zenginler türetmek, böyle bir şey bizim ekonomik modelimizde yok.

Şu anda dünyanın yepyeni örneklere ihtiyacı var, yepyeni modellere ihtiyacı var. Mutlaka toplum güçlü olmalı, bir ülkenin özel sektörü de güçlü olmalı, ama devleti de güçlü olmalı. Şimdi güçlü devlet, güçlü özel sektör, güçlü toplum ve bunlar arasındaki dengeleri iyi kurabilmek son derece önemli. Yani devlet hepsinden güçlü olsun ve devlet her şeyi herkes için yapsın, böyle bir şey de söz konusu değil. Yani bu özelleştirmeye karşı olanlara peki ne yapacaksınız diye sorduğunuzda, cevapları nedir?Her şeyi devlet mi yapsın?

Şimdi bu sosyal devletse eğer ve çalışanların da güçlü olmasını istiyorsak, kuşkusuz sendikalaşma hakkı ve sendikalaşmanın gereği olan grev hakkı da işçilerde tabi ki olmalı ve biz bunu bakın açık açık parti programına yazan az sayıda partiden birisiyiz. Yani sendikalaşmayı teşvik edeceğiz diyoruz parti programımızda. Sendikalaşma oranı çok düşük Türkiye’de, bunun artması gerektiğini düşünüyoruz. Eğer çalışan kesim sivil yapılanmayla kendi haklarını toplu bir şekilde koruyamazsa, o zaman ezenin olduğu, ezilenin olduğu bir tablo görürsünüz, bu da yanlış. Yani her bir toplum birimini ayrı ayrı güçlü kılmak burada çok önemli. Yani güçlünün güçsüzü ezdiği bir tablo asla asla görmek istemeyiz.”

“Sloganımız: Güçlü, sürdürülebilir ve kapsayıcı büyüme.

Ekonomide gerçekçi olmak lazım. Kısa vadede yapılması gerekenler var, bir de daha orta, uzun vade için yapılacak hazırlıklar var. Kısa vadede yapılması gereken en önemli konu, Türkiye’nin bir an önce eksiye düşmüş döviz rezervini ve artan cari açığını taze döviz kaynaklarıyla telafi etmek. Bu acilen yapılmazsa bu kriz derinleşir.

Orta, uzun vadede de ise Türkiye için en önemli konular nedir? Öncelikle insan kaynağımızın daha iyi yetişmesi, daha yetkin bir insan kaynağı olması; daha yüksek katma değerli üretime hazır bir iş gücü; bu son derece önemli. Girişimciliğe önem vermek, yenilikçiliğe önem vermek. Dijital dönüşüm ve teknolojiyi ekonomik programın tam da ortasına oturtmak.

“Türkiye döviz açısından çok sıkışmış durumda. Bir yandan Merkez Bankası sürekli para basıyor, Türk Lirası üretiyor ve ancak bütçe açığını öyle karşılıyor. Ama para bastıkça, bunun karşılığında döviz yoksa paranın değeri düşüyor; bunu gördük, yaşadık. Değerinin çok çok düştüğü bir Türk Lirası var şu anda karşımızda.

Türkiye’nin öncelikle kendisine çekidüzen vermesi lazım. Öncelikle düzgün bir ekonomik programı ortaya koyması lazım, kurumlarına güveni inşa etmesi lazım. Bugün Merkez Bankamız başta olmak üzere bağımsız kurumların birçoğu maalesef önemli ölçüde kredibilitesini yitirdi. Günlük iç siyaset neyi gerektiriyorsa bağımsız kurumlar teknik olarak doğru olup olmadığına bakmadan talimatı yerine getirmek zorunda kalıyorlar. Kurumlarımızın güvenirliliği de maalesef çok çok aşınmış durumda.”

Türk Lirasının değer kaybının nedenleri ve çözüm önerileri ile ilgili 10 maddelik bir açıklama paylaştık;

1. 1)  Tutarlı, teknik kalitesi yüksek ve güven veren orta vadeli bir program katılımcı bir anlayışla hazırlanmalı ve kararlılıkla uygulanmalı.

2. 2)  Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, bağımsız ve etkin bir biçimde kullanılmalı.

3. 3)  Merkez Bankası rezervlerini güçlendirecek her türlü dış finansman imkanını değerlendirme konusunda azami çaba gösterilmeli.

4. 4)  Dövize yapılan, şeffaflıktan uzak, hedeflenen etkileri sağlamakta başarısız müdahaleler derhal durdurulmalı.

5. 5)  Tüm bankaları, fayda ve risk analizlerine dayanmadan, piyasa gerçeklerinden uzak parametrelerle kredi vermeye zorlamaktan derhal vazgeçilmeli.

6. 6)  Bütçe birliği, bütünlüğü ve disiplini sağlanmalı, mali kural hayata geçirilmeli.

7. 7. 7)  Tasarruflara yönelik keyfi uygulamalara başvurulmamalı, Merkez Bankası yedek akçeleri harcanmamalıdır.

   8. 8)  Kamu yatırımları ve Kamu Özel Sektör işbirliği uygulamaları şeffaflığı, katılımcılığı, yerindeliği ve etkinliği esas alan bir anlayışla yürütülmelidir.

   9. 9)  TÜİK’e güçlü bir bağımsızlık kazandırılmalı ve yayınladığı istatistiklerin kalite ve güvenilirliği en üst düzeye çıkarılmalıdır.

   10. 10)  Tek bir kişinin kararlarına bakılan keyfi yönetim bitmeli, kurumsal yönetim anlayışı yönetim süreçlerine hâkim olmalıdır.

   Bu açıklamayı hazırlayan ekip dünyanın en derin krizinde olan ülkesini üç ayda toparlar, ayağa kaldırır. Uluslararası tecrübesi olan bir ekipten bahsediyorum. Bu konuda mütevazı olmayacağım, iddialı olmak zorundayım. Şu anda bırakın Türkiye’yi, dünyada iktisat konusunda, finans konusunda en iyi ekiplerden birisi partimizde.”

“Davul çala çala geliyor birkaç yıldır; bu içe kapanma işi, yani Türkiye’yi kapatıp küçülterek yönetmek. Yasaklamaktan kolay bir şey yok! Ama dikkat edin, yasakların dozunu kaçırırsanız ülkede kaçakçılık başlar, karaborsa başlar; bunları Türkiye yaşadı. Özal öncesi, dönemde bütün sınır illerimiz kaçak mal cennetiydi. Rahmetli Özal ne yaptı? Geldi ekonomiyi dışa açtı, yasakları kaldırdı, kaçak kalmadı Türkiye’de, yasakların getirdiği haksız kazanç kalmadı, herkes alnının teriyle kazanmaya başladı. Özal öncesi en kötü ürünlerin en pahalı satıldığı ülkeydi Türkiye. Döviz trafiğini kapat, mal trafiğini kapat; bu Özal öncesine götürür Türkiye’yi. 70’li yılların zihniyeti, o askeri rejim zihniyeti; kapat, yönet.

İktidar birçok konuda olduğu gibi ekonomide de yasakları alışkanlık haline getirdi. Ekonominin kötü yönetildiğini, işlerin iyi gitmediğini söylemek bile yasak oldu. Bugün akademisyenler gazeteciler bankacılar konuşamaz gerçekleri söyleyemez oldu. Gerçekleri söyleyenler ise işlerinden oldular.”

“Türkiye pandemi başlamadan önce zaten ciddi ekonomik sorunlarla boğuşuyordu. Türkiye’nin ekonomik büyümesi 2019 yılında yüzde 0.9. Bakın yüzde 1 bile büyüyememiş ülke. Bütçe açıkları, faizler ve borç yükü artmaya başlamış, ekonomide istikrar kaybolmuştu. Hızla fakirleşmeye başlamıştık. Türkiye kendi eliyle çıkarttığı, kendi eliyle ürettiği bir ekonomik krizin içine zaten düşmüştü.

“Türkiye’de bu alanda bir politika başkanlığı kuran ilk ve tek partiyiz. Konuya verdiğimiz önemin en net göstergesi budur. Ekonominin her alanında ürün ve hizmet verimliliğini, kaliteyi ve rekabetçiliği arttıracak, nitelikli işgücü istihdamını geliştirecek, sosyal fayda sağlayacak ve sosyal maliyetleri düşürecek bir teknoloji dönüşüm programını hayata geçirmek, partimizin öncelikli hedeflerinden birisidir. Dijital ekonomiye yönelik politikalarımızın amacı, yerli dijital çözüm üreten firmalarımızı alanlarında rekabetçi olmalarını sağlayacak şekilde desteklemek, bu firmalarla iş birliği içinde geleneksel şirketlerimizin dijital dönüşümünü hızlandırmak ve küresel dijital şirketlerle eşit şartlarda rekabet ortamı sağlamaktır.”

“Gerek kamunun gerekse mevcut sektörlerimizin dijital dönüşümünü elzem buluyoruz. Dijital anket ve geri bildirim platformu kurarak vatandaşlarımızın görüş ve önerilerini alacak, gerçek anlamda katılımcı demokrasiyi oluşturacağız. Kamu alımlarında, ihale şartnamelerine ve önemli sözleşmelere internetten üzerinden erişimi sağlayacak, ihaleleri online yayınlayacağız. Kamuda şeffaflık ve hesap verebilirliği tesis edeceğiz. Her vatandaşımızın elektronik imzaya kolayca erişmesini ve sistemi rahatça kullanmasını sağlayacağız. Böylece kamu işlemlerini ıslak imzasız, mühürsüz ve kâğıtsız hale getireceğiz. Tapu, noter, ipotek ve ekspertiz verilerini blok zincire taşıyacağız. Kredi işlem süreleri kısalacak, anlaşmazlıklar ve davalar azalacak.‘ ’Dijital-TL mevzuatını çıkaracağız. Aşırı regülasyondan boğulan finansal teknoloji şirketlerinin kısıtlarını kaldıracağız. Alternatif ödeme sistemlerinin, kitle fonlamasının ve dijital kredi kanallarının önünü açacağız. ’ ‘Teknolojiyi kullanarak uzaktan sağlanan tıbbi hizmetlerin kapsamını genişletecek, sağlığı vatandaşın ayağına götüreceğiz. Millî Eğitim Bakanlığı’nın müfredat içeriklerini dijitalleştirecek ve internete koyarak fırsat eşitliğini sağlayacağız.”

“Teknoloji düzenlemelerinde temel hak ve özgürlükleri, etik değerleri ve tüm paydaşların yararını esas alacağız. Geniş toplumsal istişareden, dünyayla koordinasyondan ve yerli girişimcimizin önünü açmaktan şaşmayacağız. Teknolojiyi sadece kullanan değil, geliştirip dünya çapında iş yapan bir ülke olacağız. Yapay zekâ, büyük veri, nesnelerin interneti ve blok zincir gibi alanlarda sadece dünyanın ayak izlerini takip etmeyeceğiz, sıçrama modeliyle teknolojideki en gelişmiş seviyeyi hedefleyeceğiz. Kamunun ve şirketlerimizin yapay zekâ uygulamalarını teşvik edeceğiz. Mevcut sektörlerimizdeki dijital dönüşüme sürücüsüz araç, akıllı ev ve giyilebilir teknoloji ile destek vereceğiz. Ulusal yapay zekâ etik çerçevesini belirleyecek ve dünyadaki standart belirleme çalışmalara katkı sağlayacağız. Türkçemiz’in dijital işlenmesi için gerekli kaynağı ayıracağız.”

“Gençlere ve erken aşama girişimcilere interneti ücretsiz yapacağız. İnternet erişimi ve bilgisayar, tablet, oyun konsolu gibi dijital cihazlar üzerindeki aşırı vergileri indireceğiz. Yerel yönetimler ve sektör oyuncularıyla birlikte çalışarak her evin geniş bant internet hizmetine kavuşmasını sağlayacağız. Her öğrencimiz ve öğretmenimizin eğitim teknolojisini ücretsiz ve etkin kullanabilmesini sağlayacağız. Bu konuyu ekipman, yazılım, geniş bant internet bağlantısı ve kolay kullanım kılavuzlarını içeren kapsamlı bir perspektifle ele alacağız. Tüm okulları en iyi teknolojik altyapıya kavuşturacağız.”

"Kolaycı rantın kapısını kapatacak, alın teri ve akıl teri ile kazancın önünü açacağız. Paranın ölü yatırımlara değil, yeni girişimlere (start-up'lara) akmasını sağlayan bir ekonomi kuracağız. Start-up kanunu çıkaracağız. Böylece hızlı büyüyen şirketlerin hukuki statüsünü, mali yükümlülüklerini ve teşviklerini gerçekçi bir çerçeveye oturtacağız. Erken aşama girişimcilerimize kamu alımlarında öncelik vereceğiz. Özel sektörün yeni girişimlerden ürün veya hizmet almasını cazip hale getireceğiz. Elini taşın altına koyan özel sektör oyuncuları ile kamunun eş-finansman yapmasını teşvik edeceğiz. Girişimcilerimizin izin, ruhsat, teşvik ve eğitim programları gibi tüm ihtiyaçlarını karşılayan tek bir merkezi birim kuracağız. Girişimcilik alanında kamudaki yetki karmaşasını kaldıracak ve yalın bir yapıya geçeceğiz. Teknopark ve ARGE merkezi teşviklerini mekanla sınırlamayacak, tüm Türkiye’yi teknopark yapacağız. Kamuda açık inovasyonu benimseyeceğiz. Girişimciler e-devlet koduna bağlanıp uygulama geliştirebilecekler, vatandaşa hizmet verebilecekler. Kamunun elindeki sağlık, trafik, meteoroloji gibi verileri kişisel verilerin mahremiyeti çerçevesinde yerli girişimcilerin kullanımına açacak ve büyük veri alanında ilerlemelerini sağlayacağız.