Elif Esen, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın Hatalarını Saydı: “Bakanlık bütçesinden para aktarılan ‘çok sayıda’ banka hesabı açıldığını; bir süre sonra takibin sonlandırıldığını gördük”

DEVA Partili Milletvekili Elif Esen, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın 2018-2022 arasındaki yıllara ait program, alt program, faaliyet raporu ve performans göstergelerindeki hataları sıraladı. Esen, “Analizi yapılan kitleye dair hedef düşük gösteriliyor. Düşük gösterince aşmak, hedef tutturmak kolaylaşıyor ve deniyor ki; ‘Aşalım da başarılı görünelim.’” ifadelerini kullandı.

DEVA Partisi İstanbul Milletvekili ve Kadın Politikaları Başkanı Elif Esen, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın program, alt program, faaliyet raporu ve performans göstergelerini değerlendirdi.

Henüz 2023 performans göstergelerine ulaşılamadığını ifade eden Esen, 2018-2022 yılları arasında ait verilerle ilgili tespitlerini şu ifadelerle açıkladı:

“5018 Sayılı Kanun yani, ‘Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nu esas alarak 2018-2022 rapor ve göstergelerinin izlerini sürdük.

Biliyorsunuz 5018, Eski Devlet Bakanımız ve benim de mensubu ve Genel Başkan Yardımcısı olduğum DEVA Partisi Genel Başkanı Sayın Ali Babacan ve kıymetli ekonomi ekibinin 2003’te kanunlaştırdığı ve 2006’da uygulamaya başlanan kanun. Kendisine ayrıca teşekkür etmek gerek buradan, bu kanun olmasa biz bu izleri de süremeyecektik…”

“Bakanlık bütçesinden para aktarılan ‘çok sayıda’ banka hesabı açıldığını ancak bir süre sonra takibin azalarak sonlandırıldığını gördük”

“Öncelikle işe banka hesaplarıyla başladık. Sayıştay’ın 2019 yılında bakanlık birimlerinde yaptığı incelemelerde; bakanlık bütçesinden para aktarılan ‘çok sayıda’ banka hesabı açıldığını ancak bir süre sonra takibin azalarak sonlandırıldığını gördük.

2019’da sadece Ankara’da 141 hesap olduğu tespit ediliyor. Diğer 80 ile bağlı kaç hesap var bilinmiyor çünkü bakılmıyor. Ertesi yıl bu sefer 1 değil 10 il inceleniyor ve 495 banka hesabı ortaya çıkıyor. Önceki yıl kurum bilançosu içinde 1 ille çok göze batmayan bu durum 10 il olunca bilançoda payı büyüyor. Önceki yılın verilerinde yapılan tespit üzerine hatanın giderilmesi, mümkünse sıfırlanması beklenirken bu sefer 10 il daha incelenince bir önceki yıldan çok daha büyük miktarlar ortaya çıkıyor tabii. Yani hata gittikçe büyümüş, tutar açığı giderek artmış. Bir sonraki yılda da 7 il’e indirilmiş inceleme, ama yine kocaman kocaman tutarlar oluşmuş.

Ve 2022’de artık bırakılmış. Sayıştay artık yoruldu herhalde ya da başka bir sebeple oluruna bıraktı, ‘Ben çok karışmayayım’ diye düşündü…”

‘Analizi yapılan kitleye dair hedef düşük gösteriliyor. Düşük gösterince aşmak, hedef tutturmak kolaylaşıyor’

“Çok enteresan başka bir şeyle karşılaşıldı. Performans programında yoksullukla mücadele ile ilgili bir başlığın altında birtakım göstergeler var.

‘Sosyal yardım bilgi sisteminin kurulması

Elektrik yardımından faydalanan hane sayısı, kişi sayısı

Yaşlılık aylığı alan, muhtaç asker aileleri yardım aylığı alanlar’

Bir sürü gösterge var.  Başlıklar şahane. Ve bakıyorsunuz göstergelere hepsi de çok başarılı, hiç eksik, kusur yok. Bu arada Bakanlık o kadar muhteşem çalışmış ki koyulan her hedefe ulaşılmış. Hatta çoğu hedef aşılmış! Türkiye’de ihtiyaç sahibi kimse kalmamış olması lazım rakamlara bakınca, insan cidden gurur duyuyor! Ya da bir yol, bir yöntem olarak şöyle bir gidişat izleniyor olabilir:

Söz konusu analizi yapılan kitleye dair hedef düşük gösteriliyor. Düşük gösterince aşmak, hedef tutturmak kolaylaşıyor ve deniyor ki: ‘aşalım da başarılı görünelim.’ Bir manipülasyon tekniği daha, adeta başarılı bir PR çalışması gibi…”

‘7 milyara ne yapılmış olabilir, öngörülmemiş olan?’

“Şimdi faaliyet raporuna geri dönüyorum: Elektrik yardımı yok, çıkarılmış. Kocası ölmüş kadınlara verilen yardım bilgisi yok. Muhtaç ailelere, asker çocuğu olan ailelere yapılan yardım yok. Diğer başlıklar yok.

Ama bir tanesi var; 54 milyon olarak planlanmış sosyal yardım hizmetlerinin planlanması ve koordinasyonu başlığı… Şimdi burada ‘bütçe dışı’ dediğimiz şeyler; tahmin ettiğimiz üzere tasarruf ve sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik fonundan 8-10 milyar gibi bir rakamı kullanmayı düşündüklerini düşünüyoruz.

Toplamlara baktığımızda 10 milyar gibi bir rakam bütçe dışı kalmış yani Avrupa Birliği’nden gelmiş olabilir. Burada ‘ağırlıklı fonları kullanacağım’ demiş.

Fakat ‘54 milyon kullanacağım’ dediği sosyal yardım hizmetlerinin planlanması ve koordinasyonu için 7 milyar gibi bir rakam nereden çıktı, nereden bulundu, ne için kullanıldı. Yani 7 milyara ne yapılmış olabilir, öngörülmemiş olan?”

‘500 bin lira ile bir şeyleri araştırıp ortaya çıkarmak varken bunu gereksiz görmüşler’

“2022 raporlarında yine gerçekleşmeyenlerin sapmalarına baktık. Sosyal yardımların niteliksel ve niceliksellik araştırması, diye bir projeye başlamak üzere ayrılan makul bir 500 bin TL var. Ancak bu rakamı, söz konusu programları yeniden ele almak için başka bir koordinasyon işine aktarılmış. Yani 500 bin lira ile bir şeyleri araştırıp ortaya çıkarmak varken bunu gereksiz görmüşler ve yine bir koordinasyon meselesine bu parayı harcamışlar.

Bu koordinasyon toplantıları nasıl bu kadar büyük tutarları bünyesinde topluyor bütçede anlamak imkansız. Bütün kalemlerin altında mutlaka bir planlama koordinasyon başlığı açılmış ve paralar hep oraya gitmiş. Koca koca bütçeler bu başlık altında bakanlıkta kullanılıyor. Dolayısıyla tespit ettiğiniz şeylerin başında bu var.”