İstanbul Milletvekilimiz Elif Esen’den 3 Aralık’ta kapsamlı rapor ve kanun teklifi: “Engellilik kader değil, devletin ne yaptığıdır”

DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Elif Esen, Yeni Yol Grubu öncülüğünde kurulan Engelli Bireylerin Sorunlarını Araştırma Komisyonu’nun hazırladığı kapsamlı rapor ve kanun teklifini 3 Aralık Dünya Engelliler Günü’nde kamuoyuna duyurdu.

Esen, milyonlarca engelli bireyin yıllardır biriken sorunlarına dikkat çekerek, komisyonun 5 aylık çalışmayla 10 maddelik kanun teklifi ve yaklaşık 50 sayfalık bir rapor hazırladığını söyledi. Bu belgelerin “teknokratik” değil, engelli vatandaşların acılarını ve çözüm taleplerini yansıtan bir çağrı olduğunu vurguladı.

Esen, engellilik alanındaki en büyük problemlerden birinin sistemin bütüncül işlememesi olduğunu ifade ederken Ulusal Engelli Veri Sistemi’nin (UEVS) dağınık yapısı nedeniyle mükerrer raporlar, tutarsız veri akışı ve hizmet kesintileri yaşandığını söyledi. Bakanlık sistemlerinin entegre olmadığını, RAM verilerinin UEVS’e tam yansımadığını ve İŞKUR–SGK–UEVS arasında uyumsuzluklar bulunduğunu belirtti. Engelli bireylerin kendi verilerine dahi çoğu zaman erişemediğine dikkat çekerek, sağlık, eğitim, sosyal hizmet ve istihdam verilerini birleştiren yeni bir “Engelli Dostu Ulusal Veri Sistemi” kurulmasının zorunlu olduğunu ifade etti.

Engelliler için A’dan Z’ye Bir Kanun Teklifi

Kanun teklifi; sağlık, istihdam, erişilebilirlik, ulaştırma ve yerel hizmetler gibi birçok alanda somut düzenlemeler içeriyor. Teklifin öne çıkan maddeleri şöyle:

• Tıbben zorunlu ortez–protez, tekerlekli sandalye, sonda, hasta bezi ve işitme cihazlarında fark ücretinin kaldırılması,
• Büyükşehir ve il belediyelerinde ortez–protez atölyeleri kurulması,
• Engelli park alanı ihlallerinde cezaların artırılması ve mobil denetim yetkisi,
• %90 ve üzeri raporlar için Engelli Sağlık Yüksek Kurulu oluşturulması,
• Engelli araç alımında ÖTV istisnasının sadeleştirilmesi,
• 2028’den itibaren 50 bağımsız bölüm üzerindeki projelerde en az %2 erişilebilir daire zorunluluğu,
• Tüm belediyelerde başkana bağlı Engelli Hizmet Birimleri kurulması,
• Kamu ve özel sektörde engelli istihdam kotasının %6’ya çıkarılması ve kotanın üçte birinin kadın engellilerden oluşması.

Esen, sosyal desteklerde muhtaçlık kriterinin gerçekçi olmadığını, gelirdeki küçük artışlarla bakım ödemelerinin kesildiğini ve ailelerin yoksulluğa itildiğini belirtti. Raporda, engelli aylığı ile evde bakım desteğinin asgari ücret tabanına çekilmesi ve bakım verenlerin SGK sistemine dahil edilmesi öneriliyor. Eğitim alanında ise ÇÖZGER raporlarından RAM gecikmelerine, gölge öğretmen eksikliğinden STEM ve bilim atölyelerine erişim sorunlarına kadar çeşitli başlıklar detaylandırılıyor. Toplu taşıma ve dijital kamu hizmetleri için yeni bir erişilebilirlik standardı öneriliyor.

Sözlerini “Engellilik bir kader değildir. Kader, devletin ne yaptığıdır” şeklinde tamamlayan Esen, hak temelli, şeffaf ve hesap verebilir bir sistemin inşa edilebileceğini belirtirken “Bu kapı, engelli bireye engel olmayan yaşam şartlarıyla açılacak” dedi.